Küresel dünyada tek bir dil yerine iki dil konuşmanın pratik faydaları aşikardır ve iki dilli olamaya ihtiyaç da giderek artmaktadır.  Ancak bilim insanları iki dilliliğin farklı insanlarla sohbet edebilmekten daha temel avantajları olduğunu göstermeye başladılar. Görünüşe göre iki dilli olmak insanları daha zeki yapıyor.

İki dilliliğe ilişkin bu görüş, 20. yüzyılın büyük bölümündeki iki dillilik anlayışından oldukça farklıdır. Araştırmacılar, eğitimciler ve politika yapıcılar uzun süre ikinci bir dili, bilişsel açıdan çocuğun akademik ve entelektüel gelişimini engelleyen bir müdahale olarak gördüler.

Müdahale konusunda haksız da sayılmazlardı: İki dilli bir çocuğun beyninde, sadece bir dili kullanırken bile her iki dil sisteminin de aktif olduğuna ve böylece bir sistemin diğerini engellediği durumlar yarattığına dair çok sayıda kanıt vardı. Ancak araştırmacılar, bu engellemenin bir handikaptan çok kılık değiştirmiş bir nimet olduğunu keşfediyor. Beyni iç çatışmaları çözmeye zorluyor ve zihne bilişsel kaslarını güçlendiren bir egzersiz yaptırıyor.

Örneğin, iki dilliler belirli türdeki zihinsel bulmacaları çözmede tek dillilere göre daha becerikli görünmektedir. Psikologlar Ellen Bialystok ve Michelle Martin-Rhee tarafından 2004 yılında yapılan bir çalışmada, iki dilli ve tek dilli okul öncesi çocuklardan, bilgisayar ekranında gösterilen mavi daireleri ve kırmızı kareleri, biri mavi kare, diğeri kırmızı daire ile işaretlenmiş iki dijital kutuya ayırmaları istendi.

İlk görevde, çocuklar mavi daireleri mavi kare ile işaretlenmiş kutuya ve kırmızı kareleri kırmızı daire ile işaretlenmiş kutuya yerleştirerek şekilleri renklerine göre sıralamak zorundaydı. Her iki grup bunu benzer bir kolaylıkla yaptı. Daha sonra, çocuklardan şekle göre sıralama yapmaları istendi; bu daha zorlayıcıydı çünkü resimlerin çelişen bir renkle işaretlenmiş bir kutuya yerleştirilmesini gerektiriyordu. İki dilliler bu görevi yerine getirmede daha hızlıydı.

Bu tür bir dizi çalışmadan elde edilen toplu kanıtlar, iki dilli deneyimin beynin yürütme işlevi olarak adlandırılan ve planlama, problem çözme ve diğer çeşitli zihinsel olarak zorlu görevleri yerine getirmek için kullandığımız dikkat süreçlerini yönlendiren bir komuta sistemi geliştirdiğini göstermektedir.

Makalenin genel olarak üzerinde durduğu konuları özetlediğimizde;

• Küreselleşen dünyada iki dil bilmek pratik faydalar sunar.
• İki dilliliğin faydaları daha geniş bir yelpazede görünmektedir ve beyin üzerinde derin etkilere sahiptir.
• Geçmişte, ikinci bir dilin bilişsel gelişimi engellediği düşünülüyordu, ancak yeni araştırmalar bunun aksini göstermektedir.
• İki dilliler, çeşitli zihinsel becerilerde daha iyidir ve beyinlerinde aktif olan iki dil sistemi arasındaki mücadele, dikkat ve problem çözme gibi becerileri geliştirir.
• İki dillilik, çevreyi izleme yeteneğini artırır ve yaşlılıkta bunamaya karşı koruyucu olabilir.
• İki dillilik deneyimi bebeklikten yaşlılığa kadar beyini etkiler.
• İki dilli insanlar, yaşlılıkta Alzheimer gibi hastalıklara karşı daha dirençli olabilirler.
• Dilin gücü, beynin işlevselliği üzerinde derin ve uzun vadeli etkilere sahiptir.

Makalenin tamamına erişim için tıklayınız.

Yudhijit Bhattacharjee March 17, 2012 NewYork Times